Çocuklarda bademcik ameliyatı gerektiren 6 durum

Boğazda küçük dilin iki yanında yer alan ve vücudun savunmasında rol oynayan lenf dokuları olan bademcikler ağız yoluyla giren mikroplarla mücadelede ilk savunma hattını oluşturuyorlar. Özelikle çocukların sağlıkları üzerinde önemli bir işlev üstlenseler de bazen tam aksine vücuda zarar verebiliyorlar. Örneğin sık geçirilen bademcik enfeksiyonlarında rol oynayan bakterilerden biri olan Grup A Beta hemolitik streptokoklara karşı oluşan antikorlar düşük ihtimal de olsa uyku apnesi olarak adlandırılan uykuda solunum durmasına, kalp kapakçıklarında, böbreklerde ve eklemlerde hasara yol açabiliyorlar. Peki ama bademciklerin alınması ne zaman gündeme geliyor? Acıbadem Taksim Hastanesi Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Ahmet Erdem Kılavuz bademcik ameliyatı gerektiren 6 durumu anlattı.

Bu şikayetler varsa bademcikler alınmalı

Sık sık bademcik enfeksiyonu geçiren çocukların düzgün ilaç tedavisi almaları sağlanıyor. Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Ahmet Erdem Kılavuz, geçirilen iltihapların sebepleri ve vücuda etkileri araştırıldıktan sonra aşağıdaki durumlar geliştiği takdirde ameliyat önerildiğine dikkat çekiyor.

1. Üst solunum yolu, bademcik ve geniz eti büyüklüğü nedeniyle tıkanmış ve buna bağlı olarak “uyku apnesi” olarak adlandırılan uykuda kısa süreli solunum durması sorunu gelişmişse.

2. Bademcik çevresinde abse varsa. Tekrarlayan bademcik abseleri derin boyun dokularına, hatta göğüs boşluğuna kadar ilerlediklerinde hayatı tehdit edebiliyor.

3. Son bir yılda 7 defa veya son 2 yılda yıl başına 5’şer kez veya son 3 yılda yıl başına 3’er defa ya da daha sık ateşli bademcik iltihaplanması geçirmişse. Sık geçirilen bademcik iltihaplanmaları hem hayat kalitesini düşürüyor, hem de beta mikrobuna bağlı oluşabilecek kalp, böbrek ve eklem komplikasyonlarının riskini arttırıyor.

4. Kalp kapakçık sorunu varsa. Sürekli iltihabi durumlar uzun vadede kalp dokularında bozulmaya yol açabiliyor ve bunun sonucunda hayatı tehdit edebilecek kalp problemlerinin görülme riskini arttırıyor.

5. Bademcik ve geniz eti iltihaplanmasına bağlı olarak sık sık orta kulak iltihabı geçiriyorsa. Sık geçirilen orta kulak iltihabı kronik kulak iltihabına dönüşüp kulak zarının delinmesine ve kulak kemikçiklerinin erimesine yol açabiliyor. Bu durumun tek tedavisi ise kulak ameliyatı oluyor. Bunun önüne geçmek için bademcik ve geniz eti ameliyatı öneriliyor.

6. Bademcikler çocukların beslenmelerine ve solumalarına engel olacak kadar büyümüşse. Çocukta gelişim geriliği ile uyku problemlerine neden olabiliyor ve hayat kalitesini düşürüyor.

Ameliyat için 4-5 yaşını beklemek her zaman şart değil

Ailelerin merak ettikleri bir başka konu da, bademcik ameliyatında en ideal yaşın ne olduğu. “Biz kulak burun boğaz uzmanları arasında yerleşmiş olan 4-5 yaş ve 20 kilo gibi yazılı olmayan, çok da doğru olmayan bir kural var” diyen Dr. Ahmet Erdem Kılavuz sözlerine şöyle devam ediyor: “Bunlar elbette en optimal koşullar. Ancak daha küçük çocuklarda da gereklilik dahilinde, bekleyip çocuğa daha fazla zarar vermesinin önüne geçmek amacıyla bademcik ameliyatı yapıyoruz. Buradaki en önemli nokta, çocuğun ameliyattan göreceği fayda. Bademcik ameliyatında bu durum dikkate alınarak karar vermek gerekiyor.”

Ameliyat sonrasında bağışıklık sistemi zayıflamıyor

Aileler arasında bademcikler alındıktan sonra vücudun savunmasız kaldığı, hatta boğaz enfeksiyonlarının daha sık görülmeye başladığına dair bir yaygın bir kanı var. Dr. Ahmet Erdem Kılavuz bademciklerin vücudun savunmasında görevli olsalar da ameliyat sonrasında vücutta bu dokuların yerine görev yapacak çok fazla doku olduğunu belirterek, “ Bu nedenle uzun vadede bağışıklık sisteminde olumsuz bir etki görülmüyor. Ayrıca bademcik ameliyatı sonrasında bağışıklık sisteminin zayıfladığını işaret edebilecek hiçbir bilimsel veri de mevcut değil.”

Termal Welding yöntemi kanama riskini minimuma indiriyor

Bademcik ameliyatı soğuk bıçak, elektrokoter ve lazer gibi yöntemlerle yapılabiliyor. Dr. Ahmet Erdem Kılavuz günümüzde genellikle en son teknoloji olan “termal welding” yönteminin tercih edildiğine dikkat çekerek bu işlemin avantajlarını şöyle sıralıyor: “Termal welding cihazı dokuyu çıkartırken aynı zamanda bademcikleri çevreleyen damarları ısı yardımıyla mühürleyerek ameliyat sırasındaki ve sonrasındaki kanamaları anlamlı bir şekilde azaltıyor. Bu sayede ameliyat süresini uzatan kanamaları görmediğimiz için normalde 30-40 dakika sürebilen işlem süresi kısalıyor, dolayısıyla çocuk daha az narkoz alıyor ve ameliyat sonrasında ağrı daha az oluyor” Dr. Ahmet Erdem Kılavuz, genel anestezi altında yapılan bademcik ameliyatında bazı durumlar dışında hastanede yatış gerektirmediğini, bir kaç saatlik gözlem sonrasında hastaneden taburcu olunabildiğini belirtiyor. 

İlk hafta yumuşak gıdalarla beslenmeli

Günümüzde bademcik ameliyatından sonra kanamalar artık çok nadir görülüyor. Ancak yine de bu riskin önüne geçmek için ameliyatı takip eden 7-10 günlük sürede genellikle yumuşak gıdalardan oluşan bir yemek listesi veriliyor. Dr. Ahmet Erdem Kılavuz ameliyat sonrasında ağrı ve oluşabilecek enfeksiyonları engellemek için ilaç tedavisi de düzenlendiğini belirterek şu bilgileri veriyor: “Ameliyat sonrasında birinci gün ve birinci hafta sonunda kontrol muayenesi yapılıyor. Aileler verilen yemek listesine uydukları, ilaçları düzenli olarak verdikleri ve ameliyat sonrası bakım ile istirahate dikkat ettikleri takdirde çocuklar bir hafta içerisinde okula ve normal aktivitelerine dönebiliyorlar.”